Terug naar de plaatselijke kerken. Voorbereiding op tweede zitting van de Bisschoppensynode 2024
Het secretariaat van de Bisschoppensynode in Rome publiceerde op 12 december 2023 een stappenplan op weg naar de tweede zitting van de bisschoppensynode over synodaliteit die in oktober 2024 wordt gehouden. De bisschoppenconferenties wereldwijd is gevraagd om in mei 2024 aan het synodesecretariaat te rapporteren over de vruchten van het synodaal proces in de plaatselijke kerken. Alle verslagen samen vormen input voor het werkdocument van de bisschoppenvergadering in oktober 2024 te Rome.
In ons land is daarom een Landelijke Werkgroep Synodaliteit ingesteld. Deze heeft op 15 februari 2024 een Landelijke Handreiking voor synodale gesprekken gepubliceerd. Alle parochies, religieuze instituten, katholieke lekenbewegingen en katholieke maatschappelijke organisaties zijn gevraagd om het synodale gesprek aan te gaan over vragen die voortgekomen zijn uit de eerste zitting van de Bisschoppensynode oktober 2023.
Vanuit de synodevergadering in oktober 2023 is een aantal punten naar voren gekomen, waarover in de Kerk verder nagedacht moet worden. Deze zijn beschreven in het zogeheten Synthese-document. Dit document is vertaald naar het Nederlands (november 2023) en er is nu ook een samenvatting gemaakt.
Vier thema’s
De Landelijke Werkgroep Synodaliteit beveelt aan om vooral de vier volgende thema’s te bespreken:
- Verdieping van ons gedoopt-zijn als basis voor ons Kerk-zijn;
- Vorming in een missionaire Kerk;
- Deelname aan een verwelkomende Kerk;
- Vrouwen in het leven en de zending van de Kerk.
De Landelijke Werkgroep Synodaliteit heeft om het gesprek hierover te vergemakkelijken per onderwerp een gesprekssheet gemaakt. Telkens is er een korte inleiding met vragen voor het synodale gesprek. Men kan ook ingaan op de andere onderwerpen uit het internationale synthese-document.
Verslag
Alle genoemde groepen is gevraagd een kort verslag van hun gesprekken toe te sturen. Per brief zijn zij geïnformeerd over het mailadres dat zij hiervoor kunnen gebruiken. De uiterste datum voor inzendingen is 15 april. Bisschoppenconferenties wereldwijd zijn namelijk gevraagd om in mei verslag te doen aan het synodesecretariaat in Rome.
Op 2 maart is er ook een landelijk rondetafelgesprek in het Sint Janscentrum in Den Bosch, georganiseerd door de projectgroep Luisterend op Weg. Op hun website zijn nog meer lokale gespreksinitiatieven te vinden.
Bisschoppensynode 4 t/m 29 oktober 2023
In oktober 2023 was de eerste sessie van de universele fase. De synode startte met een retraite van enkele dagen voor alle deelnemers. Dominicaan Timothy Radcliffe verzorgde een deel van de meditaties voor deze retraite en ook nog een retraite aan het slot van de Synode zelf. De broeders van de Abdij van Egmond hebben deze teksten vertaald. Ze zijn zeer de moeite waard.
Bij de synode zelf is echt iets nieuws in gang gezet. Zo heeft alleen al het feit dat men in kleine groepen met ronde tafels werkte, geleid tot open, wederkerige gesprekken. Ook echt nieuw is dat vrouwelijke deelnemers en leken op voet van gelijkheid mee konden praten en deels ook stemrecht hadden.
Inmiddels ligt er een slottekst, of liever gezegd: een tussentekst. Deze is – samen met de ‘Brief aan het Volk van God’ – naar alle bisschoppenconferenties ter wereld worden gestuurd. En opnieuw worden katholieke gelovigen gevraagd om zich in het gesprek over de toekomst van de Rooms-Katholieke Kerk te mengen. De gesprekken zullen gaan over de punten die de deelnemers aan de synode in Rome hebben bereikt, over de vragen die nog open staan en waaraan we moeten werken en over de verschillen die we nader moeten onderzoeken.
Lees de hele slottekst in de Nederlandse vertaling
Instrumentum Laboris
Met al het materiaal dat is binnengekomen uit de eerdere fases heeft het secretariaat van de Synode een werkdocument opgesteld voor de Bisschoppensynode die in oktober 2023 in Rome vond; het Instrumentum Laboris. Naast vertegenwoordigers van alle bisschoppenconferenties in de wereld zijn er nog tal van andere deelnemers: priesters, religieuzen (mannelijk en vrouwelijk) en leken. Bijzonder is dat een deel van hen voor het eerst ook stemrecht heeft tijdens de Bisschoppensynode.
Het werkdocument vormt de leidraad voor de besprekingen tijdens de synode: het dient als middel ter voorbereiding, maar ook als hulpmiddel voor onderscheiding tijdens de synode. Het is een werkboek voor de deelnemers in Rome, een opdrachtenboek vol met vragen waarover men in gesprek moet gaan. De vragen zijn open geformuleerd zodat ook het gesprek open kan plaats vinden. Dat maakt dit instrumentum laboris een uniek document in de kerkgeschiedenis. De kerk vraagt, luistert, en probeert samen te onderscheiden, niemand heeft de antwoorden al klaarliggen. Het wordt een proces dat we samen, leken, religieuzen, kerkleiders gaan doen.
De Vlaamse bisschoppen hebben gezorgd voor een Nederlandse vertaling van het Instrumentum Laboris.
Bidden voor de Synode
Together
Op de avond van 30 september werd er een oecumenische gebedswake gehouden op het Sint Pietersplein. Jongeren van allerlei kerken uit de wereld bidden samen met de broeders van Taizé voor de toekomst van de kerk en voor de deelnemers aan de Synode. De Katholieke Vereniging voor Oecumene organiseert vanuit Nederland een reis naar deze gebedswake. Alle thuisblijvers wordt gevraagd in eigen land mee te bidden. Er zijn daarvoor al diverse initiatieven. Een overzicht
Bidt mee vanuit de Sint Jan
Luisterend op Weg organiseerde op 30 september een Taizé-viering in de Sint Janskathedraal in Den Bosch. Bij deze viering werden dezelfde liederen en teksten worden gebruikt als op dat moment in Rome. Een Taizé-gelegenheidskoor ondersteunde de samenzang in Den Bosch. Via een groot beeldscherm was er een live verbinding met de viering in Rome. De viering was ook via de livestream van de Sint Janskathedraal te volgen en eventueel terug te kijken.
Gebedenbundel
Paus Franciscus heeft vanaf het begin van het synodale proces benadrukt dat ons gebed essentieel is voor het slagen ervan. De KNR heeft daarom alle religieuzen en religieuze gemeenschappen gevraagd om tijdens de synode 2023 te bidden om zegen voor de bijeenkomst. Op initiatief van de Commissie Presentie Religieuzen is een bundeling van gebeden, fragmenten uit het Instrumentum Laboris en suggesties voor Bijbelteksten samengesteld.
Synode cafés
De projectgroep Luisterend op Weg organiseert diverse activiteiten om in het land de synode onder de aandacht te brengen, o.a. de Synode Cafés. Daan Savert en zuster Nadia Kroon op ontvangen in theatercafé De Leeuw in Arnhem diverse gasten en spreken met hen over alles wat er speelt rondom het synodaal proces in de Rooms-Katholieke Kerk.
Daan Savert was coördinator van de Laudato Sí Alliantie en Nadia Kroon is dominicanes, columnist en pastoraal werkster. Deze twee dertigers zijn nieuwsgierig naar de ontwikkelingen rondom het synodaal proces. Alles is te volgen via een livestream en ook terug te kijken.
Op 20 februari 2024 is er opnieuw een Synode Café.
De eerdere uitzendingen zijn nog terug te kijken.
Kijk de tweede uitzending terug:
Kijk de eerste uitzending terug: