De eerste, ‘diocesane’ fase van het synodaal proces is in augustus 2022 afgesloten. 112 van de 114 bisschoppenconferenties in de wereld hebben samenvattingen gestuurd aan Rome van de gesprekken die zijn gevoerd in dit kader tijdens de diocesane fase. In de tweede fase vonden continentale vergaderingen plaats. Doel is “om de onderscheiding voort te zetten […] in overeenstemming met de sociaal-culturele bijzonderheden van hun respectieve regio’s.”
Werkdocument: Vergroot de ruimte in uw tent
Voor deze continentale fase is een werkdocument opgesteld uit alle verslagen van de bisschoppenconferenties en vele andere gremia uit de eerste fase. Dit werkdocument kreeg als titel: “Vergroot de ruimte in uw tent.” Uit de vele verslagen blijkt dat er dringend behoefte is aan veranderingen in de Kerk. De Kerk is ‘Gods volk onderweg’. Dat impliceert dat er meer en beter naar elkaar moet worden geluisterd. Katholieken wereldwijd verlangen naar een Kerk die mensen welkom heet en waar allen worden uitgenodigd om deel te nemen en een bijdrage te leveren. Het werkdocument bevat veel citaten bevat uit de verslagen. Het is in een begrijpelijke taal is opgesteld en benoemt veel verschillende zaken open en eerlijk.
Input voor Nederlandse delegatie
Om de Nederlandse delegatie voor te bereiden op de Europese synodale ontmoeting in Praag verzamelden het Netwerk Katholieke Vrouwen, het bisdom van ’s-Hertogenbosch en de KNR reacties op dit Werkdocument. Binnen een kleine drie weken kwamen enkele tientallen reacties binnen van diverse individuen en groepen uit de kerk.
Erkenning van pijnpunten
Uit de reacties blijkt dat velen zich eindelijk erkend voelen, juist omdat heikele kwesties niet alleen in Nederland blijken te spelen. Dan gaat het met name om de positie van vrouwen, de onthouding van de sacramenten aan lhbti’ers en mensen die hertrouwd zijn na een scheiding, de kloof tussen clerus en gelovigen en het gebrek aan transparantie binnen de kerk.
Jongeren, migranten en nieuw leiderschap
Uit de reacties komt sterk naar voren dat het in het vervolg van het synodaal proces vooral moet gaan over de vraag hoe je in onze geseculariseerde samenleving geloofwaardig en gastvrij kerk kunt zijn. De aandacht voor jongeren en migrantengelovigen heeft prioriteit, zegt men. En er klinkt een roep om (her)bezinning op vormen van leiderschap in de kerk.
Betrokkenheid en weerstand
Uit de ontvangen reacties spreekt een grote betrokkenheid en verlangen om bij te dragen aan het synodale proces. De organisatoren van deze inventarisatie realiseren zich echter dat menig gelovige nog niet of nauwelijks weet heeft van het synodaal proces. En dat er onder de gelovigen weerstand leeft; ze zien geen heil in een breed proces waarin alle mensen van goede wil een stem hebben.
Nieuwe energie
Ondanks de voorzichtige start in Nederland blijkt het synodale proces een bron van nieuwe energie en vitaliteit voor de kerk. Synodaal met elkaar op weg gaan, met alle onderlinge verschillen die er ook mogen zijn. Dat is naar de overtuiging van de drie organisaties de beste manier om te werken aan toekomst van de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland.
Europese bijeenkomst Praag 5-12 februari 2023
Van 5 tot en met 11 februari 2023 werd in Praag een bijeenkomst voor de Europese continentale fase van de Synode gehouden. 140 gedelegeerden vanuit de 39 bisschoppenconferenties van Europa kwamen samen in de Tsjechische hoofdstad. Daarnaast waren er nog ruim 200 online deelnemers. Gedurende vier dagen werd gesproken over het werkdocument voor de continentale fase met als titel ‘Vergroot de ruimte in uw tent’. Ook de reacties vanuit de verschillende landen hierop werden besproken. Vanuit Nederland namen Mgr. van den Hende, pater Richard Steenvoorde OP, mevrouw Lisette van Oordt en prof. Monique van Dijk-Groeneboer deel. Deze laatste hield een interventie namens de Nederlandse delegatie. Haar interventie is hier te lezen: Praag – interventie Nederlandse delegatie. Verder heeft pater Richard Steenvoorde een terugblik op de bijeenkomst geschreven, onder de titel Grote verschillen maar een gedeelde missie.
Aan het einde van deze Assembly is de ontwerptekst voorgelezen van het gezamenlijke slotdocument. Het was de synthese van alle reacties die geklonken hadden. De Nederlandse vertaling van het definitieve slotdocument is verzorgd door de projectgroep Luisterend op weg en is ook te vinden op de officiële Vaticaanse website van de Synode.
7 december 2022: webinar: Hoopvol op weg naar een synodale kerk
Het Netwerk Katholieke Vrouwen, de Konferentie van in Nederland gevestigde Religieuzen en het Bisdom Den Bosch organiseerden voorafgaand aan de raadpleging een webinar. Het vond plaats op 7 december met als titel ‘Hoopvol op weg naar een synodale kerk’.
Prof. dr. Myriam Wijlens, adviseur van het secretariaat van de bisschoppensynode lichtte het werkdocument toe. Vier sprekers reageerden inhoudelijk, elk vanuit een eigen perspectief: Lucas Brinkhuis als jongere; Shirleni Blanken vanuit een migrantengemeenschap; zuster Pascale Fourmentin o.c.s.o. vanuit de religieuzen; en mgr. Gerard de Korte bisschop van Den Bosch. Jos Moons s.j. formuleerde ten slotte enkele conclusies.