Zorg voor de aarde en duurzaamheid zijn al decennia lang belangrijk voor religieuzen. Al sinds het eind van de jaren ’80 van de vorige eeuw werden in veel religieuze instituten commissies voor gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping ingesteld. Thema’s die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. In 2015 schreef Paus Franciscus de encycliek Laudato Sí, een brief over ‘de zorg voor ons gemeenschappelijk huis’. Bij het verschijnen van deze encycliek richtte de KNR samen met de Nederlandse bisschoppenconferentie de Laudato Sí-werkgroep Nederland op. Deze is in 2021 omgezet naar een kerkelijke instelling Laudato Sí Alliantie Nederland. Doel is om de visie van een rechtvaardige en duurzame wereld, zoals verwoord in de encyclieken Laudato Sí en Fratelli Tutti, voor het voetlicht te brengen – zowel in de kerk als in het publieke debat. In de werkgroep nemen verschillende katholieke organisaties deel. Voorzitter is bisschop Gerard de Korte.
Laudato Si’ Alliantie Nederland
De Alliantie beheert o.a. een website met actueel nieuws, een agenda en een schat aan liturgisch en bezinnend materiaal. De pandemie van 2020-2021 onderstreept een van de centrale boodschappen van Laudato Sí; Als mensheid zijn we met elkaar verbonden en als we het milieu schaden, brengen wij ook onszelf en generaties na ons schade toe. De milieucrisis is ook een religieuze en spirituele crisis. Het legt bloot dat er iets fundamenteels mis is met de manier waarop we omgaan met de schepping. Een ‘ecologische bekering’ is nodig, zoals paus Franciscus benadrukt. De uitdaging voor kerken en religieuzen is om binnen de huidige context van ecologische verwoesting te werken aan een ecologische theologie en spiritualiteit, waarin de verwevenheid van al het leven op aarde centraal staat.
Groen Gelovig
De Laudato Sí Alliantie is deel van het samenwerkingsverband ‘Groen Gelovig’, met Tear, Kerk in Actie, ChristenUnie, A Rocha, Micha Nederland en de christelijke vakorganisatie CGMV. Groen Gelovig organiseert regelmatig landelijke evenementen om kerken te stimuleren werk te maken van duurzaamheid in gedachte, woord en daad. Zie website Groen Gelovig.
Laudato Si’ en financieel beheer
De werkgroep ‘Laudato Sí en financieel beheer’ organiseerde in 2017 een bijeenkomst voor penningmeesters van kerkelijke instellingen. Onderwerp van gesprek was hoe kerken hun financieel vermogen op verantwoorde wijze kunnen inzetten. Het ging dus over ethisch beleggen en ‘divesteren’, d.w.z. het terugtrekken van geld uit financiële instellingen die beleggen in fossiele brandstoffen. Aan de vooravond van de klimaattop in Katowice van eind 2018 voegde de KNR de daad bij het woord en maakte bekend niet langer te investeren in kolen, olie of gas met het oog op een leefbare wereld.
In december 2018 bracht de werkgroep een brochure uit over ethisch beleggen: ‘Geloofwaardig Beleggen’.
Zorg voor de aarde in kloosters
Adelbertabdij Egmond
De Benedictijnen van de St. Adelbertabdij in Egmond-Binnen beheren samen met een aantal vrijwilligers een ecologische groentetuin. Er is ook een boomgaard, aangelegd door de Pomologische Vereniging Noord Holland, waar honderden oude rassen van appels, peren, pruimen en bessen worden bewaard. Bijenvolken van een bevriende imker zorgen voor de bestuiving. De gemeenschap heeft een project ‘Levende Aarde’ opgezet. Dit heeft als doel mensen van alle leeftijden met nieuwe ogen naar de aarde en al wat er leeft te laten kijken en er ook met zorg mee om te gaan. Het abdijgebouw is energiezuinig gemaakt, de keukenbroeder doet zijn inkopen in de regio en kookt zoveel mogelijk met de seizoenen mee.
Abdij Lilbosch
Copyright Abdij Lilbosch
Abdij Lilbosch is landelijk bekend onder fijnproevers vanwege hun varkenshouderij die hoogwaardig varkensvlees levert met het Livar-keurmerk (‘Livar’ staat voor Limburgs Varken). De monniken volgen alle regels van maatschappelijk verantwoord ondernemen: respect voor dier en milieu, de menselijke maat en economisch rendement.
Abdij Koningshoeven
Copyright Abdij Koningshoeven
Abdij Koningshoeven in Berkel-Enschot produceert onder meer biologische kaas, jam, chocola en brood. Voor de bierbrouwerij hebben de monniken een voor Nederland unieke, duurzame waterzuiveringsinstallatie aangeschaft: tientallen planten filteren het water. Op hun website laten de trappisten weten dat zij milieuvriendelijke voorzieningen (zoals zonnepanelen) gebruiken. Ook streven ze naar zo weinig mogelijk verspilling. “Dat heeft te maken met onze verbondenheid met de schepping, rechtvaardige verhoudingen tussen mensen en natuur en de verantwoordelijkheid voor een toekomstige generatie.” Zie: website abdij Koningshoeven
Clarissen Megen
Copyright Zusters Clarissen
De Clarissen in Megen verkopen onder de merknaam ‘De Vegetarische Zuster’ een aantal spreads, jams en theesmaken. Hun merknaam is toepasselijk, want de gemeenschap heeft een aantal jaar geleden inderdaad de keuze gemaakt vegetarisch te leven. Enkele jaren geleden is gestart met de aanleg van een voedselbos.
Kloosterwinkel Clarissen