
Christus navolgen betekent dat men zich laat leiden door de waarden van het rijk Gods. Het leidt tot een volgehouden inzet voor vrede, verzoening, rechtvaardige onderlinge verhoudingen tussen mensen en de bescherming van het milieu. Het is met andere woorden geen toeval dat religieuzen zo’n prominente rol spelen binnen de katholieke gemeenschap en daarbuiten wanneer het gaat om inzet voor vrede.
Vanaf het begin van het religieuze leven hebben vrouwen en mannen zich op een geweldloze manier afgekeerd van de gangbare normen in kerk en samenleving. Zij trokken zich uit de steden terug om in afgelegen gebieden nieuwe gemeenschappen op te richten die gebaseerd waren op een radicale navolging van de blijde boodschap van Jezus van Nazareth. De kern daarvan is: ‘Bemint uw vijanden en bidt voor wie u vervolgen, opdat gij kinderen moogt worden van uw Vader in de hemel, die immers de zon laat opgaan over slechten en goeden en het laat regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen’ (Mattheüs 5, 44 – 45).
In 2017 wijdde de KNR een jaarthema aan ‘Vrede en geweldloosheid’. Dit leidde o.a. tot de publicatie van een bundel met teksten over vrede en geweldloosheid vanuit verschillende religieuze tradities Ook werd een adventsboodschap over vrede en geweldloosheid uitgegeven.
Voorbeelden van nu
Denken over geweldloosheid in tijden van oorlog
In de Missionaire Agenda, een uitgave van de KNR, verscheen een interview met Fred van Iersel. Hij is emeritus hoogleraar aan de UvT, met bijzondere aandacht voor ethische vraagstukken omtrent vrede, geweldloosheid, de rol van de kerken in het vredeswerk. Hij was, onder andere, van 1997 tot en met 1999 algemeen secretaris van Pax Christi. In het interview gaat hij uitgebreid in op de rol van de oosters orthodoxe kerk in het conflict en de rol die paus Franciscus kan spelen. Wat is de positie van het Vaticaan in conflicten? Hoe denken verschillende vredesorganisaties en kopstukken over geweldloosheid en pacifisme?
Lees het artikel
Protest tegen kernwapens
Op 22 januari 2021 trad het VN Verdrag in werking dat het ontwikkelen, opslaan, dreigen met – en inzetten van kernwapens verbiedt. Op deze dag schreven tal van katholieke leiders en katholieke organisaties een brief aan de regeringen van landen die het Verdrag nog niet geratificeerd hebben. Namens de Konferentie van in Nederland gevestigde Religieuzen ondertekende toenmalig voorzitter abt Bernardus Peeters de oproep aan deze regereringen om het verdrag alsnog te ondertekenen.
Ze treden hiermee in de voetsporen van paus Franciscus. Al in 2017 sloot het Vaticaan zich als een van de eersten aan bij het akkoord. En tijdens zijn historische bezoek in november 2019 aan de in 1945 gebombardeerde steden Hiroshima en Nagasaki, veroordeelde de paus uitdrukkelijk zowel het gebruik als het bezit van kernwapens door welke staat dan ook. Vrede kan niet worden bereikt door te dreigen met totale vernietiging, onderstreepte de paus.
Op dezelfde dag werd bij vliegbasis Volkel een actie gevoerd tegen kernwapens. Ook pater Ronald Putman ofm was hierbij aanwezig. “Wie had durven dromen dat na het verbod op landmijnen en clusterbommen er ook een verbod op kernwapens zou komen.” Rondom de gehele vliegbasis plaatsten de actievoerders borden waarop het nieuwe verbod staat aangekondigd. Het is een publiek geheim dat er Amerikaanse kernwapens op Volkel liggen. In 2022 wordt het kernwapenarsenaal vernieuwd en komen er nieuwe bommen op Volkel. Dat is: als de Nederlandse regering dat toelaat. Nederland heeft het nieuwe VN Verdrag nog niet getekend.
Ook op Aswoensdag, 18 februari 2021, waren religieuzen betrokken bij protesten tegen kernwapens. Gelovigen uit protestantse en katholieke kerken vormden vanuit de kapel van de H. Antonius van Padua te Den Haag een stille processie naar het Ministerie van Defensie aan de Kalvermarkt. Br. Gerard Mathijsen OSB markeerde het gebouw met as, waarna deelnemers aan de processie woorden schreven op het gebouw waarin zij hun hoop uitspraken op een kernwapenvrije wereld.
Dialoog met de islam
In 2019 bracht paus Franciscus een bijzonder bezoek aan de Verenigde Arabische Emiraten. Hij trad daarmee in het voetspoor van zijn naamgenoot Sint Franciscus die precies 800 jaar eerder de Sultan ontmoette.
In 1219 gaat Franciscus op kruistocht mee, maar met een eigen missie: vrede. Het lukt hem wonderwel moslimleider sultan Al-Kamil te ontmoeten. In de ogen van de christenen dé vijand. De sultan en Franciscus hebben een goede, intense ontmoeting. Beiden ontdekken dat de ander een redelijk mens is, die snakt naar vrede: het begin van vreedzame interreligieuze dialoog. Nu, ruim 800 jaar later, is interreligieuze dialoog actueler dan ooit. De franciscaanse familie herdacht in 2019 het bezoek van Franciscus aan de sultan, maar wil ook wereldwijd de dialoog stimuleren. In het herdenkingsjaar vonden diverse ontmoetingen plaats altijd zijn er goede banden tussen het franciscaanse stadsklooster La Verna en de naastgelegen moskee.