In oktober 2021 is het synodale proces van start gegaan met de diocesane fase. In alle bisdommen wereldwijd ging men in gesprek met gelovigen en andere groepen in de samenleving. Dit gebeurde aan de hand van een tiental thema’s en vragen. Ook aan de religieuzen was gevraagd hierover in gesprek te gaan en een verslag uit te brengen.
Communio, participatio en missio
De Synode heeft drie sleutelwoorden: ‘Communio, participatio en missio’. Het zijn de pijlers van een synodale Kerk en er is geen hiërarchie tussen hen: elk van hen verrijkt en oriënteert de andere twee, aldus de voorbereidende documenten.
Communio
God brengt ons samen als verschillende volkeren rond één geloof. De gemeenschap die wij delen vindt haar diepste wortels in de liefde en eenheid van de Drie-eenheid. Christus is het die ons bij de Vader brengt. Hij verenigt ons door de heilige Geest. Samen worden wij geïnspireerd door het Woord van God, de levende traditie van de Kerk en de sensus fidei. God heeft een plan met elk individu en met de gemeenschap. Daarom heeft iedereen een rol in het onderscheiden én uitleven van Gods roeping.
Participatio
Alle gelovigen zijn geroepen zijn om elkaar te dienen door de gaven die ieder van hen van de heilige Geest heeft ontvangen. In een synodale Kerk deelt de hele gemeenschap in de opdracht om te bidden, te luisteren, te dialogeren, te onderscheiden en advies te geven over het nemen van pastorale beslissingen die zo dicht mogelijk bij Gods wil liggen. Er is inspanning voor nodig om de kwetsbaren en mensen die zich uitgesloten voelen daadwerkelijk te laten deelnemen.
Missio
Het synodeproces is bedoeld om de Kerk in staat te stellen beter te getuigen van het Evangelie, vooral bij hen die leven in de periferie: zowel op spiritueel, sociaal, economisch, politiek als geografisch gebied.
Tien thema’s
Het Secretariaat van de Bisschoppensynode heeft een Vademecum en voorbereidingsdocument opgesteld voor de ‘diocesane fase’. Deze bevatten tien kernthema’s met vragen die uitnodigen tot gesprek. Niet alle thema’s hoeven aan bod te komen, geeft het Vademecum aan. Het staat bisschoppenconferenties en conferenties van hogere oversten vrij om die thema’s te kiezen die het meest relevant zijn voor de lokale situatie. Het gaat om de volgende thema’s:
- TOCHTGENOTEN: Wie zijn in onze lokale Kerk degenen die ‘samen de weg gaan’? Hoe worden wij geroepen om te groeien als metgezellen? Welke groepen of individuen worden gemarginaliseerd.
- LUISTEREN: Luisteren vereist een open geest en hart, zonder vooroordelen. Hoe spreekt God tot ons door stemmen die wij soms negeren? Wat faciliteert of verhindert ons luisteren?
- DUIDELIJK ZIJN: Wat vergemakkelijkt of hindert ons om met moed, vrijmoedigheid en verantwoordelijkheid in onze lokale Kerk en in de maatschappij te spreken?
- VIEREN: Inspireren en leiden het gebed en de liturgische vieringen daadwerkelijk ons gemeenschappelijk leven en de zending van onze gemeenschap?
- ZENDING: Hoe wordt iedere gedoopte geroepen te participeren aan de zending van de Kerk? Welke gebieden van de zending verwaarlozen wij?
- DIALOOG: Welke ervaringen van dialoog en samenwerking hebben wij met gelovigen van andere religies en met hen die tot geen enkele religie behoren?
- OECUMENE: Welke relaties heeft onze kerkelijke gemeenschap met leden van andere christelijke tradities en denominaties? Wat delen wij en hoe gaan wij samen de weg?
- GEZAG EN PARTICIPATIE: Hoe wordt gezag of leiding binnen onze lokale Kerk uitgeoefend? Hoe wordt medeverantwoordelijkheid in praktijk gebracht?
- ONDERSCHEIDEN EN BESLISSEN: Hoe kunnen wij groeien in de gemeenschappelijke geestelijke onderscheiding?
- VORMING IN SYNODALITEIT: Hoe kan onze kerkelijke gemeenschap mensen vormen die meer in staat zijn ‘samen de weg te gaan’ door naar elkaar te luisteren, te participeren aan de zending en zich voor een dialoog in te zetten?
Religieuzen gevraagd mee te denken
Ook de KNR evenals alle andere conferenties van religieuzen, is door de Dicasterie voor de Instituten van Gewijd Leven en Sociëteiten van Apostolisch Leven gevraagd om actief mee te denken en mee te doen in de aanloop naar de eigenlijke bisschoppensynode in 2023 en een inhoudelijke bijdrage aan te leveren.
In de brief is te lezen: “De weg zelf kan worden beschouwd als een ervaring van synodaliteit omdat, zoals paus Franciscus ons voorhoudt: ‘Een synodale Kerk een Kerk is die luistert, die beseft dat luisteren ‘meer is dan alleen maar horen’. Het is een wederzijds luisteren waarin iedereen iets kan leren. Het volk van gelovigen, het college van bisschoppen, de bisschop van Rome: allen luisterend naar elkaar, en allen luisterend naar de Heilige Geest, de ‘Geest van de waarheid’ (Joh. 14:17), om te weten wat de Geest ‘spreekt tot de Kerken’ (Openbaring 2:7)’.”
Inleidend webinar 10 januari 2022
Het Bestuur KNR heeft gehoor gegeven aan de oproep van het Dicasterie. In 2022 werden daarom een aantal (online) bijeenkomsten organiseren . De KNR organiseerde op 10 januari 2022 een webinar met prof. dr. Myriam Wijlens, hoogleraar canoniek recht te Erfurt. Zij is door paus Franciscus benoemd als ‘consultor’ van de Bisschoppensynode 2021-2023. Prof. Wijlens sprak over het synodale proces.
Een samenvatting van de inleiding en reacties en het hele webinar vindt u hier
Pater Stefan Tertünte scj sprak met Myriam Wijlens over de Synode en welke rol de religieuzen hierbij kunnen spelen. Een ingekorte versie van het interview is verschenen in Bulletin 2021-3. Lees het volledige interview
9 juni 2022: bijeenkomst over het Slotdocument
Na online startbijeenkomst in januari met o.a. professor Myriam Wijlens organiseerde de KNR nog een viertal online bijeenkomsten waarin religieuzen met elkaar in gesprek gingen over de verschillende thema’s van de Synode. Daarnaast voerden enkele congregaties in eigen kring gesprekken over de synodale thema’s en deden daarvan verslag. Al deze verslagen zijn door een werkgroep uitgewerkt tot een slotdocument. Het kreeg als titel ‘Het verlangen bij te dragen aan een synodale kerk’. Tijdens een bijeenkomst op 9 juni is het gepresenteerd aan de religieuzen. Broeder Bernardus Peeters, generaal abt van de Trappisten en voormalig voorzitter van de KNR, zuster Beatrice Faye die betrokken is bij het secretariaat van de Synode in Rome, zuster Anne-Marie Bos o.carm, zuster Catharina Al o.p. en Mgr. de Korte gaven een eerste reactie. U kunt hun bijdragen en de tekst van het document hiernaast vinden.