In Missiehuis Vrijland en het aanpalende Sint-Jozefhuis in de bossen van Oosterbeek genieten de missionarissen van Mill Hill van hun oude dag. Na een lang en intensief leven in den vreemde proberen ze ook hier de wereld te verbeteren, te beginnen met zonnepanelen.
Daar zitten we helemaal niet op te wachten
Wie denkt dat de maaltijden in Missiehuis Vrijland gepaard gaan met allerlei verhalen, heeft het mis. Kameroen, Kenia, Congo, India, de Filipijnen – ja, de missionarissen van Mill Hill zaten overal en maakten heel wat mee. Maar dat hoeven ze elkaar niet meer te vertellen. “Welnee”, zegt pater Martien van Leeuwen (80), regionaal overste van Mill Hill Nederland. “Daar zitten we helemaal niet op te wachten.”
Liever praten ze over de tuintjes die de bewoners van de begane grond van het Sint-Jozefhuis zelf onderhouden, over hun wandeling door het bos of hun fietstocht naar het dorp. Of ze mijmeren wat over de schilderijen die pater Kees Breed heeft nagelaten en waarvan er enkele in de eetzaal hangen. Ze brengen schoonheid in huis, zegt pater Fons Eppink (78). En schoonheid is voor hem een van de grote gaven van de schepping.
De mannen prijzen zich gelukkig dat ze hier, op deze fraaie plek, oud mogen worden en er uiteindelijk ook hun laatste rustplaats zullen vinden. En dat ze in coronatijd niet op zichzelf zijn aangewezen. “We leven hier wel een beetje in de hemel hoor.”
De missionarissen van Mill Hill, ooit de grootste missiecongregatie van Nederland en onderdeel van de internationale Saint Joseph’s Missionary Society, zijn sinds 1941 gevestigd op het landgoed Johannahoeve. Van Leeuwen leerde hier ooit hoe hij de akkers moest bewerken, zo vertelt hij.
Nieuwe aanwas is er al lang niet meer, en daarom werd het opleidingscentrum in 2009 verkocht aan de trappistinnen van Koningsoord. Naast het Missiehuis Vrijland, inmiddels een officieel kloosterverzorgingshuis, bouwde de congregatie het Sint-Jozefhuis. Daar woont nu ‘de jonge garde’, die gemiddeld nog net onder de tachtig is.
Ruim een jaar geleden werd het deels leegstaande Missiehuis ook verkocht, aan een vastgoedontwikkelaar die het deze zomer transformeert tot een particulier verzorgingshuis annex zorghotel. Afgesproken is dat de 24 Mill Hillers die er nog wonen, gewoon kunnen blijven en goede zorg zullen krijgen, aldus de regionaal overste. “Maar wij hopen ontzorgd te worden.”
En hoewel iedereen snapt dat ook het Sint-Jozefhuis en het circa dertig hectares tellende landgoed op den duur in andere handen zullen overgaan, voelen de missionarissen zich verantwoordelijk “om dit stukje erfgoed heel door te geven aan de volgende generatie”, aldus Eppink, die nu zelf als correspondent voor Mill Hill de wereld rondreist.
Zonnepanelen
Daarom zijn er afgelopen najaar, met subsidie van de gemeente, maar liefst 320 zonnepanelen op het dak van het huis gelegd. Van Leeuwen: “Wij verkopen het overschot aan stroom en kopen bij een eventueel tekort weer stroom terug. Dat werkt heel goed.”
Om deze reden is al bij de bouw van het pand, veertien jaar geleden, aardverwarming aangelegd. In het grasveld aan de westzijde, verscholen achter een buxushaag, ligt een pomp die warmte uit de grond haalt. Daarmee wordt het huis ’s winters verwarmd en ’s zomers gekoeld.
En daarom zijn er eind februari, met vrijwilligers uit het dorp, vierhonderd nieuwe bomen geplant en wordt de nieuwe kapschuur annex garage gebouwd met hout uit eigen bos. Ook wordt het grote weiland verhuurd aan een boer, in plaats van verkocht om volgebouwd te worden.
Het was vooral pater Ben Jorna die de gemeenschap inspireerde tot zulke keuzes, stelt Eppink. “Hij was onze lokale profeet. De heelheid van de schepping was voor hem heel belangrijk. Helaas is hij overleden.” Van Leeuwen: “We misten hem toen de zonnepanelen gelegd werden. Ik had zo graag gewild dat hij dat nog had meegemaakt.”
Pater Jorna leefde heel sober, vertelt Eppink. “Hij was zuinig met water en warmte. Zelf deed ik bijvoorbeeld in de winter ’s avonds nooit de gordijnen dicht, maar nu wel. Zo ver heeft hij mij gekregen.”
Bewustwording
Uiteindelijk gaat het om bewustwording, meent hij. Hij laat de liturgie zien van een boeteviering die in de vastentijd gehouden is naar aanleiding van de encycliek Laudato Si’, waarin de paus oproept tot een respectvolle omgang met de aarde. “We stelden vragen als: waar ga je op stemmen? En als je ergens naartoe gaat, pak je dan de fiets, de auto of de trein? Want je kunt wel alle daken vol leggen met zonnepanelen en overal windmolens plaatsen, maar als dat is om je huidige levensstijl voort te kunnen zetten, dan klopt er toch iets niet.”
Pauline van Kempen
Dit artikel verscheen eerder in het Katholiek Nieuwsblad in de reeks groene kloosters.
Meer informatie: Home – Mill Hill Missionaries