Met de huidige grote vluchtlingenstromen vanuit Oekraïne en de recente aandacht voor seksuele intimidatie en grensoverschrijdend gedrag, is het onderwerp misschien wel actueler dan ooit. Bewustwording rond uitbuiting en uitsluiting. Kinderen kunnen op steeds jongere leeftijd te maken krijgen met dit soort situaties. Reden voor de Elizabeth Foundation om zich met lessen rond deze thema’s te gaan richten op een nieuwe doelgroep: de hoogste groepen van de basisschool. De redactie van het Bulletin sprak met Elma en Jos van den Nouland, coördinator en voorzitter van de stichting.
De Elizabeth Foundation is een kleine stichting die zich in Nederland en Indonesië inzet tegen mensenhandel door opvang van slachtoffers en vooral ook door preventie en voorlichting. In Nederland geeft Elma regelmatig lezingen bij vrouwengroepen en soms op middelbare scholen. In 2020 bestond de Elizabeth Foundation vijf jaar. Om dat te vieren zou er een symposium worden georganiseerd. Helaas gooide ook hier corona roet in het eten. De plannen werden gewijzigd. Fondsen die al waren geworven voor het symposium, zijn ingezet voor een nieuw bewustwordingsproject: ‘Uitbuiting en uitsluiting’
Het project is bedoeld voor leerlingen van de groepen zeven en acht van basisscholen. Elma legt deze keuze uit: “We hoorden van leerkrachten en anderen dat kinderen op steeds jongere leeftijd te maken krijgen met dingen als sexting (het sturen van seksueel getinte foto’s etc. via de telefoon). De jongste slachtoffers van loverboys zijn soms niet ouder dan twaalf of dertien jaar. Het is dus belangrijk om op kinderen al vroeg bewust te maken van dit soort zaken. Dat gaat dan niet alleen om de leerlingen zelf maar ook om hun ouders en leerkrachten. Daarnaast hebben kinderen ook medeleerlingen uit asielzoekerscentra in de klas of werken er in het dorp arbeidsmigranten, die in een situatie van uitbuiting kunnen zitten.
Vijf deelthema’s
Met een aantal mensen van de Elizabeth Foundation en met enkele bevriende leerkrachten zijn we gaan brainstormen over de thema’s en werkwijze. Uiteindelijk kwamen we tot vijf verschillende onderwerpen die allemaal een kant laten zien van uitbuiting en uitsluiting.
Hiermee hebben we een lespakket ontwikkeld. Voor elk onderwerp is een kort filmpje gemaakt rond de hoofdpersoon van het thema. De hoofdpersoon vertelt zijn of haar verhaal in dit filmpje. De beelden zijn tekeningen die voor ons zijn gemaakt door een kunstenaar en zijn gemonteerd door een professionele studio. Daarnaast is er een bibliotheek waarin nog meer filmpjes van o.a. jeugdjournaal en andere bronnen te vinden zijn met achtergrondinformatie over het thema.”
De vijf verhalen gaan over:
- Verhaal 1: Ibrahim, is gevlucht uit Irak
- Verhaal 2: Daria, is met haar man uit Roemenië gekomen om hier te werken
- Verhaal 3: Lorna, is uit de Filipijnen gekomen om hier voor kinderen te zorgen
- Verhaal 4: Felix is de vriend van Lina, die dreigt door haar klas uitgesloten te worden
- Verhaal 5: Jacinta, die dreigt door haar vriend uitgebuit te worden
De bedoeling is dat leerlingen in kleine groepjes aan de slag gaan met een van de thema’s en dat ieder groepje een ander verhaal uitwerkt en presenteert. Aan het einde van het filmpje staat de vraag hoe het zal aflopen. Met behulp van de informatie uit de bibliotheek en van wat de leerlingen verder nog kunnen vinden, kunnen zij een keuze maken uit verschillende scenario’s. Aan het eind van het project geven alle groepen een presentatie in de klas waarin ze vertellen hoe het af kan lopen.
Ook het andere scenario kan worden besproken. In het geval van Ibrahim eindigt het filmpje in het AZC in afwachting van een besluit over een verblijfsvergunning. In de positieve afloop mag hij blijven: wat staat hem dan allemaal te wachten? Inburgering, wachten op huisvesting, school of werk? Gaat hij het redden? Kan hij de opgelopen trauma’s verwerken, vindt hij vrienden? Allemaal vragen en onzekerheden die spelen en waarover kinderen kunnen nadenken. In de negatieve afloop, krijgt hij geen verblijfsvergunning. Hoe zal het hem dan vergaan? Wordt hij snel teruggestuurd? Wat gebeurt er dan met hem in Irak?
Alle informatie komt op een gratis toegankelijke website te staan. Hierbij is ook een instructie voor de leerkrachten te vinden, met daarbij meer informatie over de verschillende scenario’s.
Voorzichtige start
Op 8 februari 2022, de internationale gebedsdag tegen mensenhandel, is het eerste filmpje online gegaan. Jos: “Nog niet alles is klaar, we zijn nog aan het monteren en willen een en ander nu op kleine schaal testen. We hebben steeds contact gehad met een aantal leerkrachten om te toetsen of we de goede toon, beelden en werkwijze hebben. De eerste reacties waren positief. We gaan nu verder met de rest van het materiaal. Dat zal in de komende maanden online komen.”
Elma vult aan: “Als alles klaar is zullen we meer bekendheid aan het lespakket gaan geven en bijvoorbeeld scholenkoepels en het ministerie van onderwijs aanschrijven om hen te informeren over dit lespakket. En vooral ook over de relevantie ervan.
Het voordeel van dit lespakket is dat het online beschikbaar is. Het kost de scholen wel tijd om het voor te bereiden, maar verder zijn er weinig kosten. Ze kunnen er zelf voor kiezen of ze alle filmpjes tegelijk gebruiken of bijvoorbeeld maar een of twee. Ook kunnen de laatste twee, die meer betrekking hebben om pesten en grensoverschrijdend gedrag bijvoorbeeld gebruikt worden als dat soort thema’s op het rooster staan of tijdens lessen over seksuele voorlichting.”
Indien een school dat heel graag wil zou iemand van de stichting ook wel een inleiding kunnen geven, maar dat is niet noodzakelijk. Elma: “Dat is voor ons ook een voordeel. We zijn een kleine vrijwilligersorganisatie met een bestuur van drie mensen en nog enkele andere vrijwilligers. Vijf dagen per week op pad hiervoor, dat gaat niet.
We hopen dat het lespakket niet alleen bijdraagt aan meer bewustwording bij de leerlingen zelf, maar ook bij hun ouders en leerkrachten. Dat scholen signalen gaan herkennen en dat dingen bespreekbaar worden.”
Indonesië
In Indonesië heeft de stichting ook een aantal projecten. Deze zijn deels een voortzetting van projecten die voorheen door de Stichting Religieuzen tegen Vrouwenhandel werden ondersteund. Elma is daar werkzaam geweest. Het gaat daarbij om opvang van slachtoffers van mensenhandel en vrouwenhandel. Ook zijn er projecten om kinderen onderwijs te geven. In Rejau steunt de Elizabeth Foundation vrouwen met naailessen en naaimachines. Hierdoor kunnen ze voor een eigen inkomen zorgen. Zoals een bekend motto uit de wereld van ontwikkelingssamenwerking: “We geven ze geen vissen om te eten, maar leren ze zelf vissen, om blijvend in hun voedsel te kunnen voorzien.”
De eerste filmpjes zijn mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van de religieuzen via KNR-PIN. Voor de ontwikkeling van meer materiaal zijn nog donaties welkom.
.