‘Geven maakt rijk’
Sinds 2015 verbindt Stichting ANDERS, vanuit een christelijke geloofsovertuiging de hulpvragen van kwetsbare inwoners aan lokale ondernemers die met eigen producten en diensten in actie komen. Vervolgens wordt ook elke ontvanger van een ondersteuning uitgedaagd tot een goede daad aan iemand anders.
Na de succesvolle start in de regio Drechtsteden is de stichting al snel uitgebreid en zijn er op verschillende plaatsen in het land nieuwe netwerken ontstaan. Stichting ANDERS Amstelland is er één van. Brigitte van der Heijden, stafmedewerker voor KNR-PIN sprak met de regioleider, Koen Persoon.
Amstelland is eind 2021 begonnen als een nieuwe poot van ANDERS Nederland. Maar hoe komt zo’n nieuwe stichting nu tot stand? Ligt het initiatief voor een nieuwe regio bij Stichting ANDERS Nederland of bij de ‘club’, die een initiatief wil opstarten? Koen vertelt dat het van twee kanten komt. “Enerzijds is ANDERS Nederland heel actief op zoek naar initiatiefnemers. Ze zoeken daarbij vooral in de christelijke hoek en hebben actieve wervingscampagnes. Daarnaast zijn er ook in diverse gemeentes al organisaties actief om hulpvrager en hulpverlener bij elkaar te brengen. Als beide clubs bij elkaar komen, komt er een gesprek over zaken als: wat gaat goed, wat loopt minder, waar liggen kansen, kunnen jullie ergens hulp bij gebruiken e.d. ANDERS Nederland heeft ook continue vacatures uitstaan voor initiatiefnemers, dus het werven gaat twee kanten op. In beginsel gaat het om een onbetaalde baan. Koen begon als vrijwilliger, maar heeft nu wel een betaalde functie. “Je moet je dus aangesproken voelen, én de (financiële) mogelijkheid hebben om hier in te springen.”
Aangesproken door het ANDERS-concept
Het is misschien een soort samenloop van omstandigheden dat iemand de vacature voorbij ziet komen op het goede moment. Vaak zijn het, volgens Koen, mensen die op een bepaald punt in hun leven staan en toe zijn aan een nieuwe uitdaging en zich aangesproken weten door het ANDERS-concept. Althans, zo ging het bij hem. Koen werkte als consultant voor de overheid op het moment dat Stichting ANDERS Amstelland van start ging en was op dat moment nog niet (bewust) bezig met een andere job.
Hij kwam in contact met de initiatiefnemer én Stichting ANDERS, die druk doende waren om regio Amstelland op te zetten. Op het moment dat de stichting klaar was om van start te gaan kreeg de initiatiefnemer een baan elders en was daar de vacature voor regioleider. Koen had op persoonlijk vlak een heftige tijd achter de rug en was zich steeds meer bewust dat hij iets anders wilde gaan doen. Iets dat meer paste bij zijn studie Sociaal Ondernemerschap. Op dat moment kwam de vacature langs en voelde dat als heel passend, vertelt hij. “Het is heel bijzonder om deze rol te mógen vervullen! Het is ook een baan waarin er een beroep wordt gedaan op je professionaliteit. Je hebt te maken met ondernemers, gemeentes, hulpinstanties, vrijwilligers en hulpvragers.” In die zin kwamen zijn studie, zijn ervaring bij de overheid en zijn persoonlijke reis bijeen. “Om de visie van ANDERS goed uit te kunnen dragen is het niet altijd mogelijk en ook niet altijd het beste om dat louter met vrijwilligers te doen. Er is ook een verantwoordelijkheid die je hebt als organisatie”, aldus Koen.
De ondernemer
Het idee is dus om ondernemer en hulpvrager bij elkaar te brengen. Tijdens een van de jaarlijkse ANDERS-seminars was de spreker Michiel Muller, de rasondernemer achter succesvolle en keihard groeiende bedrijven als Picnic, Tango en Route Mobiel. Hij werd aangekondigd als ‘een specialist in ondernemerschap en het openbreken van markten’. Zowel regioleider Koen Persoon als ik waren aanwezig bij dit seminar. In hoeverre past het ‘succesverhaal van de snelverdienende zakenman’ als Muller bij Stichting ANDERS, vraag ik Koen. “Het past bij ANDERS omdat het ondernemers aanspreekt. Dat is tegelijkertijd het spanningsveld waar Stichting ANDERS mee te maken heeft. Er zijn ondernemers die helpen omdat ze zich maatschappelijk betrokken voelen, vanuit een intrinsieke motivatie en die van daaruit graag iets voor een ander willen betekenen. En dan zijn er ook ondernemers die vragen ‘What’s in it for me?’ Wat levert het me op, wat krijg ik ervoor terug, wat is het rendement? Niet per se altijd in geld, maar wel in netwerkuitbreiding, publiciteit en dergelijke.
Er zijn steeds meer ANDERS-vestigingen in het land en je merkt ook dat ook dit verschillen oplevert in ondernemers. De ANDERS-locaties hebben op elke plek in Nederland een eigen gezicht. Op de Veluwe is weer een andere mentaliteit ondernemers dan in het westen van het land. Het geloof is in Ede-Wageningen een motivatie voor veel ondernemers. Maar zelfs binnen gemeentes in één regio zitten al verschillen”.
Met het netwerk van ondernemers dat elke ANDERS-vestiging heeft, worden afspraken gemaakt, zodat een regioleider weet hoeveel en welke vragen hij kan neerleggen bij een ondernemer. Maar dat netwerk is wel stap voor stap opgebouwd en moet ook onderhouden en uitgebreid worden. Dat vraagt doorzettingsvermogen en ‘nee’ kunnen accepteren.
De hulpvrager
Koen heeft zijn hele leven in Aalsmeer gewoond, maar pas sinds hij dit werk doet, leert hij een stuk van Aalsmeer kennen dat hij voorheen niet kende. Dat er ook een andere kant bestaat, waar armoede is en gebrek, leert hij pas door zijn job voor Stichting ANDERS.
Mensen zijn graag zelfstandig en lossen liever hun eigen problemen op. Maar soms is dat gewoon niet mogelijk. Soms is het nodig dat er iemand naast je komt staan die vanuit kennis, ervaring en middelen meedenkt en meewerkt richting een oplossing. De hulpvraag komt binnen via het formulier op de website of via een instantie die de hulpvrager begeleidt. Aan de hand van een aantal criteria wordt gekeken of de vraag in aanmerking komt voor hulp. Het kost de hulpvrager niets. Stichting ANDERS legt in overleg met de hulpvrager een huisbezoek af om terplekke de situatie te beoordelen, zodat de hulpvraag ook goed teruggekoppeld kan worden naar de ondernemer die benaderd gaat worden.
De hulpvragen zijn vaak heel concreet. Bijvoorbeeld laminaat leggen in een huis waar mensen op beton wonen, of bedden voor mensen die op de grond slapen. Soms ligt er een heel andere vraag onder die eerste vraag en heeft iemand een duwtje nodig om geactiveerd te worden. Het is niet de bedoeling dat ANDERS de rol van een psycholoog/hulpverlener gaat aannemen, maar ze moeten het wel signaleren.
Bedden voor Mia
Samen met Koen ga ik in de middag op bezoek bij Mia, een alleenstaande moeder met vier kinderen, woonachtig in een flat in Aalsmeer. Stichting ANDERS Amstelland heeft daar al het een en ander kunnen realiseren, maar Koen wil nog even een afsluitend bezoek afleggen. We worden hartelijk ontvangen en er wordt thee voor ons gezet. We mogen even rondkijken. Een van de kinderen moet nog steeds op de vloer slapen en een ander kind heeft een matras waar de veren letterlijk uit steken. Koen zegt haar te zullen gaan kijken wat hij aan de bedden kan doen.
Pay-it-Forward
Aan degene die hulp ontvangt wordt gevraagd om ook iets terug te doen voor een ander. Dat gebeurt op verschillende momenten in het proces. Het staat in het aanmeldformulier genoemd, bij het huisbezoek wordt het besproken en ook nadat de hulpvraag is ingelost. Mia gaat wat lekkers maken voor haar buurvrouw.
Het gaat niet alleen om de wereld op die manier een beetje mooier te maken. Het is vooral belangrijk dat je zelf óók een ander kunt helpen, al dacht je misschien van niet. Dat je niet alleen je hand hoeft op te houden, maar dat je ook van betekenis voor een ander kunt zijn is juist de kracht van het pay-it-forward principe. Bovendien draagt het bij aan het wegnemen van het vooroordeel dat mensen die arm zijn, dat voornamelijk aan zichzelf hebben te danken. Dat ze lui zouden zijn, niet willen werken en maar op de bank zitten. Door als hulpvrager óók hulp te bieden ontkracht je dat idee.
Tenslotte
Een nieuwe trend waarmee Stichting ANDERS steeds meer mee te maken krijgt is dat bedrijven aanbieden om een deel te vergoeden. Bijvoorbeeld wel de manuren gratis, maar de materialen niet. Dat is niet wat ANDERS beoogt, maar het dilemma is dat je wél wilt dat hulpvragers geholpen worden.
Een ander ding is dat het opzetten van nieuwe regio’s betekent dat er ook nieuwe stichtingen worden opgericht met een regioleider en een nieuw bestuur. Stichting ANDERS Nederland denk nu na of de regio’s zélf niet wat groter kunnen worden. Een nadeel hiervan is dat het dan voor één coördinator per vestiging wel moeilijk haalbaar wordt. En wellicht meer ondersteuning nodig is. De tijd zal het leren.