Kleine armoede hulp

Een rolstoellift voor een kledingbank, een zomerterras bij het buurthuis voor mensen die anders nooit een terrasje kunnen pakken, knutsel- en spelactiviteiten voor kinderen die niet op vakantie kunnen, ontbijt voor schoolkinderen in arme wijken, gratis knipbeurten voor mensen die geen geld hebben voor de kapper. Het is een kleine greep uit de vele initiatieven die worden ondersteund door het fonds Kleine Armoedehulp. Het is een fonds voor kleine projecten die zich inzetten voor de bestrijding van armoede en eenzaamheid. Elise Kant, directeur van Haëlla en initiatiefneemster van Kleine Armoedehulp, vertelt over het ontstaan en het belang van wat ze noemt ‘de thermometer van de maatschappij’.

“In het begin van de coronacrisis zagen veel fondsen zoals Haëlla dat sommige van de projecten die zij ondersteunden, stil kwamen liggen. Aan de andere kant stonden er juist allerlei mensen op die op een eenvoudige manier concrete hulp wilden bieden: voedselhulp, activiteiten tegen eenzaamheid etc. Hiervoor was snel wat geld nodig. Zo ontstond aan de keukentafel het idee voor de Kleine Coronahulp”, vertelt fondsen via o.a. het landelijk fondsenoverleg en al snel waren er zo’n veertig die mee wilden doen, waaronder ook KNR-PIN.”

Het ging om kleine, informele initiatieven van mensen die gewoon iets wilden doen aan de problemen die ze om zich heen zagen. Vaak voor mensen die niet bekend zijn bij de formele instanties of niet in aanmerking komen voor bijvoorbeeld

ongedocumenteerden of mensen met complexe schuldenproblematieken. Ze hebben weinig vertrouwen in de overheid. Soms zijn ze bang om zich ergens te melden uit vrees dat als hun problemen bekend worden, hun kinderen worden afgepakt. Niet geheel ondenkbaar, gezien de hele toeslagenaffaire. Maar deze mensen hebben wel vertrouwen in ‘tante Sjaan op de hoek of enkele buurtmoeders, die besloten hebben de handen uit de mouwen te steken en voedselpakketten te maken of een speelgoed- of kledingbank te organiseren”.

“De initiatiefnemers van dit soort informele hulpacties zijn vaak mensen die ervaringsdeskundigen zijn. Ze weten hoe het is om in armoede te leven, herkennen de situatie. Dit zijn niet de mensen die gewend zijn projectaanvragen te schrijven en die digitaal in te dienen. Ze hebben een idee en willen daarmee aan de gang. Daar is wat geld voor nodig, maar ze zitten niet te wachten op allerlei administratieve romplomp.

Vaak komt er alleen een kort mailtje en moeten we de initiatiefnemers nabellen om meer informatie te krijgen.”

Voor dit soort initiatieven werd in de coronatijd Kleine Coronahulp opgericht. Gaandeweg werd duidelijk dat hiermee problemen werden blootgelegd en dat deze manier van hulp bieden aan kleine initiatieven in een behoefte voorzag. Niet alleen rond corona gerelateerde projecten, maar juist voor hulp in situaties van armoede en eenzaamheid. Problemen die structureel zijn. Daarom is in overleg met de deelnemende fondsen besloten tot het instellen van het fonds Kleine Armoedehulp. Dit is begin 2022 van start gegaan. Het loket voor Kleine Coronahulp werd eind 2022 gesloten. Het batig saldo is overgegaan naar Kleine Armoedehulp.

Naast het geven van kleine bedragen voor dit soort projecten, gebeurt er meer. Elise: “eens in de drie maanden houden we een zoombijeenkomst voor alle projecten. Wie mee wil doen, is welkom. Tijdens zo’n bijeenkomst vertellen de deelnemers kort over hun project, wat er goed gaat en waar ze tegenaan lopen. Dat levert mooie gesprekken op. Anderen die dezelfde problemen hebben ervaren komen met tips en adviezen. Ook worden er verbindingen gelegd tussen kleine projectjes voor samenwerking. Verbindingen die er anders nooit zouden zijn geweest. We krijgen hierdoor ook zicht op mensen die buiten de meer formele kanalen vallen. De voedselbank is voor drie jaar, maar niet iedereen kan na die drie jaar buiten voedselhulp. Soms komen mensen niet in aanmerking voor de voedselbank omdat ze net te veel verdienen, maar hebben ze wel allerlei leningen bij familie, vrienden of kennissen die niet op papier staan. Het is hoopgevend dat er zoveel mensen zijn die zich voor hen willen inzetten en de kracht en de energie hebben om maar door te gaan. Als je doorvraagt aan hen, blijken ze vaak een heel (informeel) netwerk te hebben waarnaar ze ook weer mensen doorverwijzen.”

Kleine Armoedehulp biedt initiatieven ook ondersteuning bij het verduurzamen van het project. “We helpen ze met het opstellen van een aanvraag bij andere fondsen of bij gemeentes als het project groter wordt of denken mee over een langere termijnvisie. We rekenen hen niet af op een perfecte administratie en mooie projectplannen, maar gaan in gesprek. Op die manier ontzorgen we hen.”

Soms leidt het ook tot grotere projecten en samenwerking met anderen. “In de coronatijd waren er in Amsterdam wel vijftien verschillende kleine voedselhulp projecten die we ondersteunden, vaak vanuit verschillende migrantenkerken. Veel van de mensen die daarmee geholpen werden, waren ongedocumenteerden. Een deel kocht al gezamenlijk in via Human Aid Now. We hebben HAN gevraagd om dat voor alle projecten te doen. En we zijn gaan samenwerken met het Rode Kruis. In 2020 ging het om 17.000 mensen (in dezelfde periode bij voedselbank 5000). Inmiddels is in dit project 12 miljoen euro omgegaan en praten we over mogelijkheden tot werk voor ongedocumenteerden. Het is indrukwekkend dat wat kleine initiatieven hebben opgezet is uitgegroeid tot een kracht van systeemverandering.”

Kleine Armoedehulp wordt op dit moment gedragen door 32 verschillende grote en kleine fondsen. Haella zorgt voor de uitvoering en coördinatie. Veel aanvragers komen bij Kleine Armoedehulp via mond-tot-mondreclame en via de facebookpagina. In het najaar wil Haëlla een bijeenkomst organiseren voor alle deelnemende projecten waar ook de verschillende fondsen aanwezig zullen zijn. Er komen speeddates met deze fondsen en tal van praktische workshops over het doen van aanvragen, zoeken van samenwerking, contact leggen met gemeentes etc.

Kleine Armoedehulp stelt iedere drie maanden een overzicht op voor de deelnemende fondsen. Hieruit zijn vaak ook wel trends te signaleren. “We zien welke problemen er spelen in de samenleving. Deze kleine projecten zijn op deze manier echt een soort thermometer en hebben een zekere signaalfunctie. We gaan door met het Kleine Armoedefonds zolang de hulp nodig is èn zolang er fondsen zijn die bij willen dragen.”

Via KNR-PIN dragen de religieuzen financieel bij aan Kleine Armoedehulp | Meer informatie: www.kleinearmoedehulp.nl