Oblimon is een samenwerkingsverband van onderwijsbegeleiders voor levensbeschouwing en identiteit. Drie jaren op rij organiseerde Oblimon met succes de ‘Dag van de Kinderspiritualiteit’. De deelnemers waren enthousiast: ze werden gevoed door de inhoud van de lezingen en de workshops. Daarnaast inspireerde hen de ontmoeting met andere werkers op het levensbeschouwelijke gebied. Door dit enthousiasme ontstond het verlangen om structureel meer activiteiten rond kinderen en hun spirituele ontwikkeling te kunnen organiseren. Om dat mogelijk te maken en hiervoor financiële middelen te zoeken is besloten een stichting op te richten. Mei 2020 was het zover: de Stichting Kind en Spiritualiteit was een feit!
Er is in Nederland en omringende landen veel belangstelling voor de spiritualiteit van kinderen, en heel veel mensen zijn er beroepshalve of als vrijwilliger mee bezig. Er is onder die mensen een grote behoefte aan ontmoeting, kennis, uitwisseling en scholing. Mensen die beroepshalve met kinderen werken in bijvoorbeeld onderwijs en zorg, en spiritualiteit belangrijk vinden, voelen zich vaak een eenling. Vrijwilligers in geloofsgemeenschappen twijfelen vaak aan hun eigen competenties om kinderen te begeleiden in hun spirituele ontwikkeling. En voor beiden geldt dat ze voor vormen van scholing sterk in een kring blijven zitten van de eigen beroepsgroep of de eigen levensbeschouwelijke stroming.
Digitaal magazine Soul to Soul
“Wij willen verschillende mogelijkheden bieden tot leren en ‘breder kijken’, aan veel meer mensen dan we tot nu toe met de Dag van de Kinderspiritualiteit hebben bereikt,” vertelt projectcoördinator Liesbeth Vroemen. “Een van die manieren is het tijdschrift ‘Soul to Soul’. Een Engelstalig, digitaal magazine, dat twee maal per jaar zal uitkomen. Het proefnummer dat eind 2020 verscheen is ruim 1300 keer bekeken. De redactie bestaat uit mensen van Oblimon en de International Association for Children’s Spirituality (IACS). Liesbeth: “Aansluitend bij het uitkomen van een nieuwe Soul to Soul organiseren we steeds een online bijeenkomst met een auteur, waarbij lezers vragen kunnen stellen en in gesprek gaan.”
Aandacht voor spiritualiteit is onmisbaar
Volgens de stichting Kind en Spiritualiteit is aandacht voor de spiritualiteit van kinderen en jongeren onmisbaar voor hun welzijn, voor hun sociale ontwikkeling en die van de samenleving. Liesbeth: “Helaas biedt de huidige maatschappij vaak weinig gelegenheid om kinderen en jongeren daarin te begeleiden. Spiritualiteit kan verbonden zijn aan een godsdienst, maar is dat niet noodzakelijkerwijs. Spiritualiteit zien wij als een relationeel bewustzijn: het besef te zoeken naar verbondenheid met het eigen innerlijk, met andere mensen, met de aarde, vorige generaties en de Ander/het goddelijke. Het is van wezenlijk belang dat er mensen zijn die kinderen en jongeren de ruimte bieden om de zoektocht naar die verbondenheid in alle vrijheid te kunnen gaan.”
Het internationale verdrag van de Rechten van het Kind erkent expliciet, dat alle kinderen recht hebben op spiritueel welzijn en de hulp van volwassenen bij hun spirituele ontwikkeling. Liesbeth: “In Nederland lijkt het een verwaarloosd recht. Het dominante idee lijkt te zijn dat spiritualiteit privé is, en een keuze. Het hoort bij levensbeschouwelijke stromingen en gemeenschappen, en wie zijn kind iets wil bieden op dit gebied moet maar naar een kerk, moskee of yogacentrum gaan. In de praktijk betekent dat, dat een groeiende groep kinderen geen toegang heeft tot vormen van begeleiding en vorming op spiritueel gebied, en dat spiritualiteit ten onrechte geen algemeen aanvaard aandachtspunt is in onderwijs en zorg.
Aandacht voor heel het kind
De aandacht die er op het moment is er in het onderwijs gaat naar zaken die met spiritualiteit geassocieerd worden, zoals concentratie, mindfullness, of ‘voor je passie kiezen’. Het weerspiegelt een trend in de samenleving, waarbij aan spirituele tradities ontleende technieken en inzichten ingezet worden om productiever te zijn, minder gestrest of meer voldaan. ‘Spiritualiteit’ als middel tot persoonlijke effectiviteit dreigt een versterking te zijn van onze huidige gerichtheid op succes, presteren, en ‘likes’ verzamelen. Dit is een trend waar wij kritisch tegenover staan. Aandacht voor spiritualiteit betekent aandacht voor heel het kind, voor dat wat het kind drijft, vitaal maakt en een weg in het leven laat vinden. Dat is persoonlijk, maar niet individueel. ‘Relationeel bewustzijn’ is dat wat ons motiveert om goed te zijn voor de ander, de natuur en de gemeenschappen waarvan we deel uitmaken. Naar onze opvatting is zorg voor de spiritualiteit van kinderen broodnodig, maar in de praktijk krijgt het weinig aandacht en ruimte. Kinderen groeien op in een samenleving die alles bekijkt in termen van nut, economische waarde en efficiëntie.”
Over grenzen
“De vele vormen van aandacht voor kinderspiritualiteit zijn in ons land sterk verbonden aan specifieke levensbeschouwelijke stromingen. Mensen gaan voor de ontwikkeling van hun werk te rade bij leermeesters en onderzoekers die tot de eigen stroming behoren, of het nu gaat om moslims, antroposofen of beoefenaars van mindfulness. Dat lijkt ons niet goed voor kinderen. De volwassenen die met hen werken blijven rond het onderwerp spiritualiteit vaak opgesloten in hun eigen bubble.
Wij willen mogelijkheden scheppen voor ontmoeting, uitwisseling en kritische dialoog over grenzen heen. Daarbij denken we aan grenzen tussen beroepsgroepen, tussen levensbeschouwelijke stromingen, tussen praktijk en wetenschap en tussen landen. De komende tijd willen we vooral het interreligieuze en het internationale karakter van onze activiteiten uitbreiden”
Activiteiten
“De jaarlijkse Dag van de Kinderspiritualiteit in Nijmegen blijft een centraal punt in ons Programma,” vertelt Liesbeth. “Hoewel we dit jaar, vanwege corona, de mogelijkheden hebben ontdekt van webinars en online workshops, hechten onze deelnemers grote waarde aan een jaarlijkse dag. Daarbij kunnen ze zich in alle rust zich in een onderwerp verdiepen en energie en inspiratie opdoen door elkaar te ontmoeten, samen te eten en informeel met elkaar te kunnen napraten. We verwachten en streven ernaar dat de dag een bescheiden groei zal doormaken in aantal deelnemers. We gaan actief werven in de grensregio en in relevante Vlaamse netwerken. Daarnaast willen we ervoor zorgen dat onderdelen van de dag een breder publiek bereiken, bijvoorbeeld door de openingslezing ook online aan te bieden.”