Met een eucharistieviering met Mgr. de Korte is zaterdag 28 mei de kapel van de Birgittinessen in Uden weer in gebruik genomen. Ruim een half jaar geleden startte een team van schilders en onderzoekers vol overgave aan de restauratie van de monumentale kapel. Hierdoor zijn er zelfs ruim 300 jaar oude muurschilderingen weer zichtbaar geworden.
Het monument stamt uit 1735 en heeft door de eeuwen heen verschillende transformaties doorgemaakt. Het begon met lichte tinten, rond 1900 werd de kerk opgesierd met prachtige goudlagen, marmer en houtimmitaties, maar daar is uiteindelijk niets meer van over als in 1980 alles grijs wordt overgeschilderd naar de stijl van de Bossche School.
Heel bijzondere ontdekking
Na 40 jaar was de kerk opnieuw toe aan een opknapbeurt. De muren waren na al die jaren namelijk flink afgebladderd en vervuild en daarmee is de kans gegrepen om kleine stukjes van de geschiedenis van de kapel weer terug te halen. Katherine Kolff deed daarvoor maandenlang kunsthistorisch onderzoek in de kapel. Ze zocht daarbij naar oude schilderingen achter de muren en legde kijkvensters bloot, die blijvend tonen hoe de kapel er in de loop van de eeuwen uit heeft gezien.
“Een van de meest bijzondere dingen die we ontdekt hebben is vermoedelijk de oudste schildering in de kapel. Achter een voorzetwand zit een groot Maltezerkruis, dat ook in de oudste glas in loodramen en de rest van de kapel terugkomt.” Op sommige plekken zijn de schilderingen beschadigd, die zijn de afgelopen tijd zorgvuldig bewerkt, zodat ook deze weer als vanouds zijn. Daarvoor kreeg Kolff hulp van schilder Leo Scholten – die al tal van kerken en paleizen heeft gerestaureerd, waaronder die van de Oranjes. “Aan de kapitelen hebben we ontzettend veel werk gehad maar ook het schilderij bovenin was heel veel werk en met name het lijstwerk ervan. Dat hebben we helemaal schoon moeten maken met kleine wattenstaafjes en een beetje moeten retoucheren.”
Subsidies en giften
De restauratie heeft in totaal 400.000 euro gekost, waarvan zo’n 280.000 euro gesubsidieerd wordt door de Provincie. De rest is betaald met donaties. “De giften stroomden binnen, vertelt initiatiefnemer Marc van den Brand. “Het is wel gebleken dat heel veel mensen in Uden de kerk en de zusters een warm hart toedragen. Met het levend klooster en museum Krona erbij is het voor Uden een heel mooi pareltje en daar willen mensen wel aan bijdragen.”
Birgittinessen
De Orde van de Birgittinessen is door de H. Birgitta van Zweden (1303-1373) gesticht als Orde van de Allerheiligste Zaligmaker. Het was een dubbelklooster met mannen en vrouwen. Gebed en navolging het verborgen leven van de H. Maagd Maria zijn de belangrijkste pijlers van de spiritualiteit van de Birgittinessen. Na de stichting in Zweden volgden als snel vele stichtingen elders in Europa, waaronder in Rosmalen; het klooster Mariënwater. Vanwege de Reformatie moesten de zusters rond 1713 uitwijken. Zij kochten een vervallen Kruisherenklooster in Uden dat zij helemaal opknapte. Zij noemden het de abdij Maria Refugie.
De zusters leven er een contemplatief en zeer besloten leven gericht op gebed. Er is een strenge clausuur. Op 3 september is er een kennismakingsmiddag voor vrouwen die meer willen weten over het leven als Birgittines.
Website van de Birgittinessen in Uden
Zie ook het filmpje over de restauratie op dtv Nieuws